Pojawiają się starzy bywalcy, ale i nowi goście. Są więc dzieci i szwagrem Leszkiem. Anula i Adaś, Witek i Sara z córką Agnieszką, Marcin z synem i Joasia, a chyba także Karmena i jeszcze sporo innych osób. Przyjeżdżają samochodami, przypływają jachtami i przychodzą z plecakami piechotą. Z namiotami i bez. Jedni z entuzjazmem do pracy, inni - do opalania. Na godzinę, na dzień, tydzień i dłużej.

Karmena jest gościem znamienitym, więc Pani Kierowniczka poświęca jej więcej uwagi: Podobnie jak Teresa Dudzic, tak i Karmena Stańkowska jest jachtowym kapitanem żeglugi wielkiej i legendą żeglarstwa morskiego w powojennej Polsce. Obie wywodzą się z AZS-u wrocławskiego, gdzie Karmena, wybitny kardiolog, mieszka nadal i nadal jest niestrudzoną animatorką żeglarskiego środowiska, Nosi ją też po świecie - jako kapitana, albo lekarza i oficera pokładowego na największych jachtach szkół pod żaglami. W Jurze czaruje nas morskimi opowieściami i swoim pięknym głosem śpiewa ulubioną "Maritę",

Główny front robót to obora: solidny budynek z cegieł, podzielony na trzy oddzielne pomieszczenia z mocnymi wrotami: warsztat, tzw. pomieszczenie gospodarcze i magazyn. Niezbędne są roboty murarskie i stolarskie, i kraty w oknach, i szklenie. Znów odzywają się sercowe dolegliwości Romana. A wszystkim mieszkańcom dokuczają wyjątkowo liczne i agresywne w tym sezonie muchy, gzy i komary.

W zimie pojawia się nowy nabytek Joli - bojer. Duża uciecha, szczególnie że zimą panuje mniejszy tłok a do sportowych wyczynów Najczęściej są tylko gospodarze i nieliczni "rezydenci". Ta zaszczytna nazwa przysługuje wyjątkowo zasłużonym dla Jury, chętnym do pracy i wspólnego spędzania czasu, spełniającym potrzeby rzeczowe tego razem przecież użytkowanego gospodarstwa, a przede wszystkim najstarszych i najbliższych sercom gospodarzy.

W kolejnym sezonie rozróżnia się już nie tylko rezydentów, ale i stałych gości, których też urodzaj : Robcio z Baśką, Mysiarze, Waldek, ryczący Jan od Karasia, Pajączkowscy czyli Pająk i Murzyn, Dziadek Górski, Kostrowie, Misiaszek i jego żeglarska ferajna, a także rodzeństwo Joli z córką Oliwią. Do tego dzieci różnej płci i wieku, których ruchliwość sprawia, że wydaje się być ich zawsze więcej niż w rzeczywistości. Niemnie, równocześnie bywa w Jurze po czterdzieści osób dorosłych i więcej. Na jachtach, pod namiotami i w domu, gdzie - poza posiadającymi przywilej pokoju (ze starszeństwem stażu) - goście sypiają najczęściej na obszernym strychu. Oczywiście w szczycie sezonu letniego. A lata w Jurze są tłumne i gwarne, zimy zaś obfitują w przygody. Trzeba przyznać, że często prowokowane niespokojnym duchem Romana. Jedną z nich tak opisuje:

07.02.1981 r. (wolna sobota). Temp., wiatry zachodnie, szkwaliste. Znad lecących po niebie stratocumulusów czasem wyziera słońce. Lód jak lustro. Lubimy jak jest mocny. Ale wierzchnie warstwy już stajały i została tylko ta najniższa, która zamarzła pierwsza i teraz ma niewiele ponad 10 cm. Są więc dodatkowe emocje, bo do chodzenia to dosyć, ale jak się leci 50 km/godz., albo i lepiej, można łatwo znaleźć się tam, gdzie jest cieniej. W świetle tego co napisałem wszystko jest jasne, bo właśnie idę polatać... Pól godziny później: ...1 jak się okazało - popływać! Wykrakałem! W samej niemal przeczce (cieśnina pomiędzy jeziorami Talty i Ryńskim), w drodze powrotnej(...) lód trzasnął i znalazłem się w wodzie. Przednia płoza poszła pod lód, a pode mną wszystko się rozjechało. Już w wodzie odepchnąłem się od rufy bojera i jakoś wylazłem, mimo obfitości ciężkich już od wody ciuchów i kotwic. Płyty lodowe schodzą pochyło ku wodzie i człowiek normalnie zjeżdża, a złapać się nie ma czego. Doświadczyłem tego dwa razy: raz kiedy spieprzałem z bojera z wodą w butach i uszach, a drugi raz podczas ratowania ślizgu.

Tym drugim razem akcja była wprawdzie nadal jednoosobowa, ale już z drabiną, kołem ratunkowym i grabiami... Z tej najwidoczniej potrzebnej mi lekcji wyszedłem cało i bez strat. Nawet nie miąłem się kiedy bać. Prawdę mówiąc, przestraszyłem się dopiero podczas klarowania bojera, kiedy poczułem, że boli mnie serce... "

Zwierzyniec jurajski rośnie. Chociaż bywają - niestety - i ubytki. Hobo po śmierci, która boleśnie dotyka Jurąjczyków, znajduje grób pod świerkami, otwierając tym samym mały cmentarzyk zwierząt domowych. Jego miejsce w sercach i przy misce zajmuje wkrótce Trampek Ostrowskich, do którego doszlusowuje w lecie następca Hobo-Dong vel Dongowski vel Barambuszek. Nieco później jeszcze pojawia się suczka Gapa, a także Tarzam Jemiołka, Panda, Taksówka, Awia i malutki szczeniaczek z Mrągowa - Pinka, do której jak do dziecka trzeba wstawać w nocy, żeby jej dać kaszki, mleczka, lub zupki - bo płacze. I jeszcze następca Donga - jamnik szorstkowłosy Lucky i jego córeczka Jorka, zwana popularnie Kiciuni . Psią sforę, jurajską powiększają wizytujące ją zaprzyjaźnione psy z pobliskich wsi. Rzecz jasna nie wszystkie wymienione psy są cały czas obecne. Przybywają i wybywają razem ze swoimi gospodarzami. Ale i tak robią dostateczny harmider. Kotów - a ściślej kotek - zanotowano w pierwszym spisie ludności jurajskiej cztery: Kubuś, Wariatka, Bambi i Kuleczka. Dały one początek licznej miejscowej progeniturze kociąt, których tu liczyć ani nazywać już nie będziemy.

Bywają też jeże. A każdej prawie wiosny i lata, stosując różne środki bojowe i strategie, Pani na Jurze podejmuje bezowocną wojnę z "podłymi kretami", które "szaleją" i mnożą się chyba jeszcze szybciej od kotów. Mniej dokuczają nornice. Okresowo pojawiają się jeszcze szczury wędrowne z najbardziej wsławionym, rezydującym w "numerze" pod podłogą, Wincentym, który wieczną pamięć Jurajczyków zyskał tym, że przegryzł podłogę i wymościł sobie miejsce do spania w łóżku zajmowanym przez Murzyna.

Czasem można też spotkać borsuka, zaś w porcie bywają raki, a nawet bobry. Pewnie zapuszczają się tu z Popielna. Zimą, przy źródełku, mnóstwo tropów dzików, lisów, saren, jeleni i zajęcy które niestety ogryzaj wystające spod zasp wierzchołki krzewów i drzew.

Pewnego majowego dnia, ni z tego ni z owego, o poranku pojawia się w obejściu nowy rezydent, malutki, pasiasty dziczek. Jola nazywa go Spirydionek, chociaż Roman uważa, że to imię zupełnie nie dla polskiego dzika. Już prędzej Kubuś, Maciuś lub Kajtuś. Jak się wkrótce okazuje, dziczek reaguje na wołanie "broś, broś". Staje na tym, że z czasem może sam się jakoś zdeklaruje. W każdym razie błyskawicznie się oswaja, żeby nie powiedzieć spoufala, niewiarygodnie tubalnie jak na takie małe zwierzątko wołając, przy każdej okazji swoje "chrom, chrom".

W ciągu lata Spirydionek przyswaja się do Jurajczyków, w tym psów oraz kotów i w całym obejściu poczyna sobie jak u siebie. Swawoli i psoci jak psiak. W międzyczasie wyrósł i zmężniał na całkiem już dorodnego Spirydiona. Nadal jednak towarzyszy rezydentom w spacerach. Szczególnie lubi chodzić z Jolą na grzyby Plotka głosi, że jej pomaga: gdzie mianowicie ryje - tam są na pewno rydze!

Za nic jednak nie chce pozostawać w zagrodzie, którą dla niego pracowicie zmajstrował najpierw Hazay a gdy ta okazała się nieskuteczna, sam Pan Kierownik. Nie chce i nie pozostaje. Mimo autorytetu Kierownika i coraz bardziej wymyślnych i potężnych zagród, zamknięć i barier, z belek i desek, zawsze jakoś z niewoli uchodzi, chociaż zamykać się daje bez protestu. Rzecz o tyle ważna, że przepada nadal za igraszkami do których należy dokładne rycie trawników. Lubi też szarżować na Bogu ducha winnych mieszkańców, najwyraźniej jedynie dla postrachu. Ci jednak bardzo szybko rozpoznając mistyfikację i psując mu zabawę, nic sobie z tych pozorowanych ataków nie robią. Co innego przybywający do Jury przypadkowi turyści. Nie dosyć, że stają jak wryci na widok strasznego dzika, to jeszcze ten dzik najwyraźniej wściekle ich atakuje. Więc krzyki i panika, a co gorsza, w przypadku takiego straszenia dzieci, całkiem poważne awantury rodziców.

W październiku Roman zostaje znów sam, tzn., ze Spirydionem, Dongiem i coraz liczniejszymi kotami. Z braku innych obiektów, zwierzyniec koncentruje uwagę na własnym gronie, co przejawia się niestety głównie podczas posiłków. Najbardziej agresywny okazuje się nagle Dong, który wyrywa Spirydionowi z pyska co lepsze kąski, nie zważając na fakt, że niegdyś trzy razy od niego mniejszy dzik, obecnie jest trzy razy większy Nie wpływa to zresztą na ich harmonijne stosunki. Również koty darzą Dongowskiego wyraźnym respektem, ale i sentymentem, do tego stopnia, że co poniektóre sypiają z nim w budzie.

W listopadzie Spirydionek, prawdopodobnie z nudów, zaczyna się wymykać na wędrówki własnymi drogami. Pozostawiony na pastwę rozpuszczonego dziczka, ciężko przeziębiony Pan Kierownik tak to opisuje: Tym razem Spirydion dat mi popalić! Wracam sobie wieczorem w rozkwicie grypy, z nieodwołalnym postanowieniem dwóch pełnych dni kuracji domowo-lóżkowęj, a tu w drzwiach karteczka: "Dzik w Notyście. Tekla. " Więc cały w nerwach, co też on tam zmalował - co prędzej do Notystu. Per pedel. Bo droga po naprawieniu zrobiła się nie przejezdna. Okazało się, że wczoraj pognał za mną i pojawił się pięć minut po moim przejeździe przez Notyst. Narobił takiego popłochu, że stare chłopy uciekały skacząc przez ploty. Dopiero świadoma rzeczy Tekla opanowała sytuację, pakując go do komórki, skąd bez problemu podreptał za mną do Jury. Jak piesek (...) Ale nadal torpeduje moje projekty lecznicze. Ucieka do jakiejś zaprzyjaźnionej wsi gdzie ma znajomych ludzi, psy lub koty ale ja - niespokojny o jego pomysły - jadę lub idę go szukać, a po paru godzinach łażenia po ludziach wracam i znajduję go jak gdyby nigdy nic, w Jurze... Wreszcie desperacka decyzja: Albo ja, albo on! Innego wyjścia nie widzę! (..) Już ledwo żyjąc od rana postanowiłem, że dziś to już sobie poleżę, żeby nie wiem co! W piecach napaliłem, obiad ugotowałem, a koło południa wpadła Tekla. Pogadała, poszła. Zjadłem, rozbieram się, bety szykuję, aż tu Tekla z powrotem. "Zabierz tę swoją świnię i gdzieś zamknij, bo drugi raz ci jej nie odprowadzę!" Zamknąłem, nakarmiłem, ale za pól godziny już drania nie było. Nic tylko znów polazłza Teklą do Notystu. Przemogłem się i w samochód. Chociaż kawałek podjadę, bo dalej droga ciągle nieprzejezdna. Daleko nie ujechałem. Ugrzęzłem zaraz za mostkiem. Już pól godziny walczę w błocie, aż tu tup, tup, tup - idzie mój Broś, i to nie z Notystu, a od strony domu!

Przyjeżdża Jola. Jej wpis: Albo ja, albo on! Mój ogród całkowicie zdewastowany! Podwórko zryte! Przed domem chlew, smród i gówna!!! Wkrótce jeszcze usztywnia swoje stanowisko: Żadne tam albo on, albo ja. Tylko: daję ci tydzień na załatwienie sprawy. Nawet go lubię, ale jego mięso możesz przywieźć do Warszawy... Tymczasem nieświadomy niczego Broś urzęduje sobie w najlepsze pomiędzy Jury i Jork, gdzie u Misiurów jest zawsze mile widziany Pani Janeczka z wyraźną sympatią i zachwytem opowiada, ,jak przyszedł, wyżarł świniom śrutę, rozwalił zagrodę i nie dał się wygonić. W ogóle jest fajny! I Spirydion staje się ulubieńcem wsi. Wprawdzie niektórzy trochę się go boją, ale gospodynie mu dogadzają. Teraz, jak tylko Roman wyjeżdża, Broś forsuje zagrodę i jak w dym - do Jory. Dobrze się stało, bo wybucha stan wojenny i Roman musi natychmiast wyjechać.

Roman: Do Jury wróciłem w połowie stycznia. Pierwsze kroki do Misiurowego chlewa, gdzie ulubiony Spirydionek przebywał na stancji. Radość przeogromna. Wypuszczony z zagrody odtańczył rytualnego młynka, biegał; pozorował ataki ryjem, nawet obalił i panią Janeczkę, z właściwym sobie wdziękiem podcinając jej nogi. Radośnie też pobiegł za mną do domu, zwyczajowo zerżnął się pode drzwiami, Okolicznościowy posiłek w postaci chleba i zmarzniętych kartofli, a po godzinie, ani go słychu, ani widu, Przepadł - jak kamień w wodę. Znalazłem go dopiero po dwóch dniach. W jego własnym chlewie. 1 tak się już powtarzało przez cali zimę.

W maju udaje się go przekazać Olkowi Kowalczysowi, wieloletniemu aptekarzowi z Mikołajek, a przede wszystkim wielkiemu miłośnikowi i opiekunowi wszystkiego co żyje. W samą porę, bo kochany Broś dał się już we znaki w całej okolicy nawet swoim najbardziej zagorzałym fankom. Pan Aleksander zaś zostaje wówczas stróżem, gospodarzem i kierownikiem w jednej osobie dawnej leśniczówki Dąbie, ostatnio pełniącej funkcję myśliwskiego pałacyku. Z dawna już marzy mu się założenie w tym mateczniku zwierzyńca. Akcja "BROŚ - BROŚ" trafia więc dokładnie w jego marzenia. Na szczęście nie umie przewidywać przyszłości. Wkrótce bowiem musi opuścić emerycki synekurę, zaś urodzony pod szczęśliwą gwiazdą Broś trafia do sopockiego ZOO, jako jedyny dziczy knur. Jak słychać, z powierzonych mu obowiązków wywiązuje się ku pełnemu zadowoleniu wszystkich zainteresowanych, a w szczególności stadka tamtejszych loch. Do dziś!

Wielka Saga Jury część 1

Wielka Saga Jury część 2

Wielka Saga Jury część 4